«بخشی از یک کتاب» + «کمی برداشت شخصی با تمرکز بر جنبه‌های مرتبط مدیریت سازمان»

«بخشی از یک کتاب» + «کمی برداشت شخصی با تمرکز بر جنبه‌های مرتبط مدیریت سازمان»

در بخش سوم (فصل سیزدهم) کتاب انسان خردمند (تاریخ مختصر بشر) که توسط یووال نوح هراری نوشته و توسط نیک گرگین ترجمه شده به مطلب جالبی در مورد آشفتگی برخورد کردم که بازگویی آن را خالی از لطف ندیدم (کتاب توسط نشر نو منتشر شده‌است).

نویسنده آشفتگی‌ها را در دو سطح دسته‌بندی می‌کند: آشفتگی‌های سطح اول و آشفتگی‌های سطح دوم.

آشفتگی‌های سطح اول

آشفتگی‌هایی هستند که به پیش‌بینی‌هایی که راجع به آن می‌شود واکنش نشان نمی‌دهند.

مانند آب و هوا که یک آشفتگی سطح اول است (با وجود آن‌که متاثر از عوامل بسیاری است). می‌توانیم به کمک الگوهای کامپیوتری آن‌را پیش‌بینی کنیم، هر چه تعداد بیشتری از عوامل و آثار آنها را با دقت بیشتری شناسایی کنیم، پیش‌بینی دقیق‌تر خواهد بود.

اما هیچ وقت ندیده‌ایم آب و هوا به پیش‌بینی واکنش نشان دهد و به دلیل پیش‌بینی یا عدم پیش‌بینی ما، در بارش و میزان شدت و مدت آن تغییری رخ دهد.

آشفتگی‌های سطح دوم

فرض کنید در سال ۲۰۱۰ یک کارشناس خبره سیاسی وقوع انقلاب در مصر را پیش‌بینی می‌کرد و پیش‌بینی را در ازای دریافت مبلغی به حسنی مبارک می‌فروخت.

رییس جمهور با اطلاع از پیش‌بینی و اعتماد به آن شروع به کاهش مالیات‌ها، پرداخت‌های سخاوتمندانه و نیز تقویت نیروهای امنیتی خود می‌کرد. نتیجه می‌توانست عدم وقوع اعتراض و انقلاب باشد. آیا پیشگو اشتباه کرده بود؟ پاسخ «خیر» است. پیش‌گو با اطلاعات سال ۲۰۱۰ و با فرض تداوم روند احتمالا درست پیش‌بینی کرده بود، اما واکنش به پیش‌بینی و تغییر روند باعث عدم تحقق پیش‌بینی می‌شد.

در آشفتگی‌هایی از این دست که از آنها تحت عنوان آشفتگی‌های سطح دوم یاد می‌شوند، پیش‌بینی‌ها منجر به آگاهی و توجه به روند اتفاق‌ها و در نتیجه تغییر رفتار می‌شوند و تغییر رفتار نیز باعث عدم تحقق پیش‌بینی خواهند شد.

همین اتفاق در پیش‌بینی بازارها و رفتار مصرف‌کنندگان یا همزمان با عرضع محصولات جدید هم رخ می‌دهد.

کمی برداشت شخصی

در بسیاری از سازمان‌ها نیز همین اتفاق رخ می‌دهد.

به کمک مدل‌ها، الگوها و اطلاعات موجود آینده سازمان توسط مدیران، خبرگان و مشاوران پیش‌بینی و برای تحقق یا تغییرات برنامه‌ریزی‌هایی می‌شود (واکنش به پیش‌بینی‌ها و احتمالا عدم تحقق آنها – با توجه به پویایی سیستم‌ها و نیز مولفه‌های محیطی و دورنی سازمان و اندرکنش مستمر آنها بر یکدیگر).

چه‌باید کرد: پویایی در پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را فراموش نکنیم و به طور مستمر آن را مورد توجه قرار دهیم.