مشارکت (Partnership – Partnering) در اجرای پروژه‌های صنعت ساخت

برگرفته از کتاب راهنمای عملیاتی مدیریت پروژه (در صنعت ساخت) – پیوست‌ها

مرور و بررسی گزارش‌های منتشر شده در مورد صنعت ساخت در کشور انگلستان اهمیت ایجاد و شروع مشارکت در زنجیره تدارکات پروژه و موضوعیت آن را در فرآیند مدیریت پروژه نشان می‌دهد.

مفهوم مشارکت

مشارکت “ابزاری است مدیریتی که شامل گستره‌ای از فعالیت‌هاست که با هدف ترویج همکاری بین طرفین قراردادها، طراحی شده‌اند”.

مشارکت انجام فعالیت‌های تیمی را در چارچوب‌های قراردادی تسهیل می‌کند. مولفه اصلی موفقیت در این روش مدل کردن اهداف متقابل، توافق بر روی رویه‌های حل مسایل، شناسایی اجزای قابل سنجش در فرآیند بهبود مستمر و تلاش برای دستیابی به اجزای مورد نظر است. ایجاد و حفظ گروه کاری قوی و توانمند، اهمیت فراوانی در موفقیت مشارکت دارد.

مشارکت در اجرای یک پروژه معمولاً پس از عقد قرارداد، به صورت تعامل و کار مشترک پیمانکار اصلی و سازمان کارفرما، در سازمانی واحد برای پروژه، شکل می‌گیرد.

مشارکت استراتژیک معمولاً شامل اجرای مجموعه‌ای از پروژه‌های ساخت با همکاری سازمان کارفرما و پیمانکار اصلی است که برای تحقق بهبود مستمر صورت می‌گیرد.

• مشارکت تضاد و تناقضی با رقابت ندارد، مشارکت معمولاً در خلال رقابت شکل می‌گیرد و می‌تواند در هر یک از رویکردهای قراردادی که پیشتر تشریح شدند، رخ دهند. برای رسمی کردن مشارکت می‌توان از قراردادهای همسان مشارکت استفاده کرد
• مشارکت می‌تواند با تشویق کارفرما و پیمانکار به همکاری با یکدیگر، بهبود و ارتقای پروژه را در پی داشته باشد و با اجتناب از رقابت میان عوامل دست‌اندرکار، ریسک ناشی از تعارض‌ها را کاهش دهد.
• موفقیت مشارکت مستلزم تعهد تمامی طرف‌ها به برقراری ارتباطات کاری مناسب است.
• برای دستیابی به اطمینان از تحقق اهداف مشارکت و نیز اهداف مورد نظر پروژه، ضروری است نظارت مستمر و دقیقی صورت گیرد.

آغاز مشارکت

مشارکت معمولاً در شرایط زیر، نتایج قابل قبولی خواهد داشت:

• در پروژه‌های پیچیده‌ای که شناسایی الزامات و نیازهای بهره‌بردار دشوار است (به عنوان مثال در پروژه‌هایی که نیازهای بهره‌بردار نهایی در ابتدای پروژه به روشنی قابل تعریف نیست).
• در سازمان‌هایی که ایجاد مجموعه‌ای از تسهیلات مشابه در یک دوره زمانی مشخص، با تاکید بر بهبود مستمر در کیفیت و هزینه، دنبال می‌شود (مانند ساخت فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا مجموعه‌ای از انبارها و مخازن).
• در پروژه‌هایی که به واسطه عدم قطعیت در مشخصات و ویژگی‌ها،‌ پیش‌بینی راه‌حل‌های ممکن دشوار است و از همین‌رو مشارکت در حل مسایل ضرورت می‌یابد (به‌عنوان مثال در شرایطی که ساختگاه پروژه به شدت آلوده است).
• در یک پروژه یا مجموعه‌ای از پروژه‌ها که به دلیل نوع فرآیند ساخت (اجرا) امکان “ایجاد ضایعات قابل توجه” یا “بازدهی اندک” وجود دارد.

دستاوردهای محتمل (برای مشارکت)

• رضایت بیشتر کارفرما و بهره‌بردار نهایی.
• حذف مرزبندی و محدودیت‌های ارتباطی میان عوامل حاضر در مشارکت.
• جایگزینی فرهنگ اعتماد متقابل به‌جای فرهنگ تعارض و مقصر دانستن یکدیگر.
• به اشتراک گذاشتن آموزه‌ها و در نتیجه توسعه دانش.

فرآیند مشارکت

شکل زیر جزییات فرآیند مشارکت را نشان می‌دهد.