نتیجه تصمیم یا فرآیند تصمیم‌گیری

بسیاری از ما با این واقعیت (به ویژه در سازمان‌ها) مواجه هستیم که تصمیم‌های ناپخته، هیجانی و فکر نشده‌ای که به نتیجه قابل قبول منجر می‌شوند، مورد تشویق قرار می‌گیرند و فرد تصمیم‌گیر بدون توجه به پیامدها رفتارش (که تا حدی دور از خرد محسوب می‌شود، تشویق می‌شود).

بسیاری از ما با این واقعیت (به ویژه در سازمان‌ها) مواجه هستیم که تصمیم‌های ناپخته، هیجانی و فکر نشده‌ای که به نتیجه قابل قبول منجر می‌شوند، مورد تشویق قرار می‌گیرند و فرد تصمیم‌گیر بدون توجه به پیامدها رفتارش (که تا حدی دور از خرد محسوب می‌شود، تشویق می‌شود) و در نقطه مقابل در صورتی که با تامل و تعمق تصمیم نادرستی در سازمان گرفته شود، تصمیم گیرنده ممکن است به صورت جدی مورد مواخذه قرار گیرد.
این دوگانه باعث می‌شود: (۱) تصمیم‌گیری ناپخته ترویج و تمجید شود، (۲) افراد معمولی (نه محافظه‌کار و نه پذیرای مخاطره سهمگین) از تصمیم‌گیری گریزان باشند.
در کتابی می‌خواندم آنچه باید از افراد تصمیم‌گیر در سازمان‌ها محافظت کند، طی کردن فرآیند درست تصمیم گیری است، حتی اگر نتیجه مطلوب نباشد.
اما آیا طی کردن فرآیند به معنای کاغذبازی بیشتر و کندی تصمیم‌گیری است. ابدا این گونه نیست، فرآیند تصمیم‌گیری می‌تواند به‌سادگی فهرست کردن مزایا، معایب و ریسک‌های تصمیم‌گیری باشد (که برای آن شاید بیش از چند دقیقه هم صرف نشده باشد) و یا فهرست کردن معیارهای تصمیم‌گیری و یک ارزیابی ساده چند معیاره.
روش‌های دیگری هم وجود دارد که می‌تواند به صورت فردی یا تیمی مورد استفاده باشد، استفاده از این رویکردها (۱) فرصتی برای تامل و تعمق را در اختیار تصمیم‌گیر (تصمیم‌گیرندگان) قرار می‌دهد و سایه تصمیم‌گیری‌های هیجانی را از سر افراد دور می‌کند، (۲) می‌تواند پس از تعیین نتیجه تصمیم مورد رجوع قرار گیرد و براساس نتیجه فرآیند را بازنگری یا توسعه دارد و (۳) به فرد یا افراد تصمیم‌گیر این اطمینان نسبی را می‌دهد که به جای ارزیابی براساس نتیجه تصمیم، براساس فرآیند ارزیابی خواهند شد (محافظه کاری بی‌مورد را تا حدی کنار خواهند گذاشت).
موفقیت این رویکرد مستلزم آن است که به فرآیند باور داشته باشیم و صرفا به صورت شکلی به دنبال پر کردن کاغذ نباشیم (به عبارت دیگر پاشنه آشیل این رویکرد، نگاه شکلی به آن است) و در عین حال خطوط راهنمایی برای فرآیندهای تصمیم‌گیری در سازمان تعریف و ترویج شده باشد.

پیشنهاد می‌کنم کتاب ارزشمند «تفکر کند و سریع»، اثر ارزشمند «دانیل کانمن» را که توسط «فاطمه امیدی» ترجمه و نشر نوین آن را به بازار عرضه کرده، مطالعه کنید.